Home » Co-Chairman in the Press » Kaan Soyak (Türk Ermeni İş Geliştirme Konseyi Eş Başkanı): Bu protokol tarihi bir dönüm noktası.

Kaan Soyak (Türk Ermeni İş Geliştirme Konseyi Eş Başkanı): Bu protokol tarihi bir dönüm noktası.

Kaan Soyak (Türk Ermeni İş Geliştirme Konseyi Eş Başkanı): Bu protokol tarihi bir dönüm noktası.

Yüzyıldır beklenen dünya barışına 3 saat rötarlı imza

Ankara-Erivan ilişkileri çözüm yoluna girdi. 88 yıl sonra imzalanan ilk resmi protokolle sınır ve soykırım sorunu tarih oldu. Son dakikadaki ‘açıklama krizi’ Clinton’ın devreye girmesiyle çözüldü

SAADET ORUÇ ZÜRİH

Türkiye ile Ermenistan sınırını çizen 1921 tarihli Kars Anlaşması’ndan 88 yıl sonra, iki ülke arasında imzalanan ilk resmi protokol, ‘son dakika’ krizine takıldı. Zürih Üniversitesi’nde gerçekleştirilecek imza törenine dakikalar kala Ermenistan tarafı, açıklama metnindeki ‘Karabağ’ ve ‘Soykırım’ ifadelerinde değişiklik istedi. Bunun üzerine İsviçre Dışişleri Bakanı Micheline Calm Rey, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ve ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton devreye girdi. İkili görüşmelerin ardından uzlaşma sağlandı ve saat 18.00’de imzalanması planlanan protokoller üç saat gecikmeli olarak imzalandı.

‘ERMENİ SORUNU’ ARTIK TARİH OLDU

Ankara ve Erivan’ın karşılıklı olarak sınırlarını tanıdığı, Azerbaycan’ın işgal altındaki Yukarı Karabağ sorununu da kapsayan uluslararası anlaşmalara atıf yapılan protokol ‘dünya barışı için büyük adım’ olarak nitelendirildi. Tarihi imzalar ile yakın tarihimize damgasını vuran ‘Ermeni sorunu’ da tarihe gömüldü.

PROTOKOLLER NE GETİRİYOR

• Protokol yürürlüğe girdiği gün, Türkiye ile Ermenistan arasında diplomatik ilişkiler başlayacak. İki ülke başkentinde büyükelçilikler açılacak.

• Ermenistan, tarihi imza ile Türkiye’nin toprak bütünlüğünü resmen tanıdı.

• Protokollerin Türkiye ile Ermenistan Meclislerinden geçmesinden 2 ay sonra, Alican Sınır Kapısı yaklaşık 15 yıl sonra yeniden açılacak.

• Ermenistan sözde soykırım iddiasını uluslararası arenaya taşımayacak. Hükümetler arası komisyon çalışmaya başladıktan bir ay sonra Türk ve Ermeni tarihçilerin ortak çalışacağı tarih komisyonu kurulacak. Ermeni diasporasının yıllardır Türkiye aleyhine kullandığı 1915 olaylarına ilişkin ‘soykırım’ iddialarını, artık tarihçiler değerlendirecek.

• Ortak kültürel mirasın korunması için projeler gerçekleştirilecek.

Biz kapıları böyle açarız

• Protokollerin çalışmaları İsviçre tarafından 7 Şubat’ta başlatıldı ve 8 ay büyük bir gizlilikle sürdürüldü.

• İmzaya giden süreç Erivan’daki maçla başlamadı. Aksine, maç ‘sürecin bir parçası’ olarak kurgulandı.

• İlişkilerin normalleştirilmesinin ilk şartı ‘sınırların tanınması’ydı. Çünkü Ermenistan tarafında ‘Batı Ermenistan’ ve Ağrı Dağı’nın sembol olması gibi konular vardı.

• Ermenistan işgalindeki topraklar konusunda, Karabağ veya başka bir isim kullanmak yerine “tarafların uluslararası ilişkilerde toprak bütünlüğü ve sınırların dokunulmazlığı ilkelerine bağlı kalması” ifadesi konuldu. Bu Azerbaycan’ın toprak bütünlüğü anlamına geliyor.

• Dışişleri yetkilileri, sürecin Obama’nın Türkiye ziyaretiyle ilişkilendirilmesine tepkili: “Biz bu süreci başlattığımızda Obama değil başkan, senatör bile değildi.”

• Şimdi sırada protokollerin Türkiye ve Ermenistan meclislerinde onaylanması var. Ancak ‘milletin onayı’ için Karabağ’da ilerleme şart.

• Ankara’nın, Suriye ile vizenin kaldırılması ve ortak bakanlar kurulu toplantısını Ermenistan’la imzadan hemen sonraya almasının nedeni de Ermenistan’a mesaj: Biz sınırı böyle kaldırırız. Unutmayın, 10 yıl önce Suriye sınırında tanklarımız vardı.

• Zürih, Dışişleri’nde yeni başlatılan ‘kamu diplomasisi’ gereği, uluslararası medyaya ulaşılabilecek en iyi yer olarak seçildi.

Yeni dönem başladı

Türkiye ve Ermenistan arasında yeni bir dönem başlatan imzaları Türkiye adına Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Ermenistan adına mevkidaşı Edvard Nalbandyan attı. Törende İsviçre’nin Dışişleri Bakanı Micheline Calmy-Rey, ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Fransa Dışişleri Bakanı Bernard Kouchner, Avrupa Konseyi’ne başkanlık eden Slovenya’nın Dışişleri Bakanı Samuel Zbogar ile AB Ortak Dış Politika ve Güvenlik Yüksek Temsilcisi Javier Solana da hazır bulundu. Tarihi imzaların ardından taraflar uzun süre böyle alkışlandılar.

Tarihi adımla tarih değişecek

Yakın tarihimize damgasını vuran ‘Ermeni sorunu’nu tarihe gömen protokol, Türkiye’de olduğu kadar uluslararası arenada da ‘tarihi adım’ olarak yorumlandı

• Ethem Mahçupyan (AGOS Genel YayınYönetmeni): Asıl önemlisi diasporanın sessiz çoğunluğunun ne söylediğidir. Siyasiler de bu sese kulak vermeli. Bu sessiz çoğunluk diyor ki; ‘Biz bireysel ve toplumsal anlamda Türkiye ile ilişki kurmak isitiyoruz.’

BÖLGENİN GİDİŞATI DEĞİŞECEK

Kaan Soyak (Türk Ermeni İş Geliştirme Konseyi Eş Başkanı): Bu protokol tarihi bir dönüm noktası. Sınırların tanınması maddesi de aslında Ermeni hükümetinin bu zamana kadar sözlü olarak kabul ettiği ama resmiyete dökülememiş bir husus idi. Bunun yazılı ortamda konulmuş olması çok önemli bir adım oldu.

Luiz Bakar (Ermeni Patrikliği Basın Danışmanı): Çok eski bir ortak tarihi olan iki ülke vatandaşlarının bu protokol sayesinde komşuluk ilişkişlerinin düzelecek olması ve artık barış, dostluk, kardeşlik içinde yaşamaya ‘evet’ denmesi çok önemli.

Cengiz Aktar (Bahçeşehir Üniversitesi AB Stratejik Araştımalar Merkezi Direktörü): Bu protokol Ermenistan- Türkiye, Ermenistan-Azerbaycan, tüm Kafkasya ilişkilerini hatta Rusya-Türkiye-İran ilişkilerinin gidişatını bile etkileyecek güçte. Sınırların kabul edilmesi de çok önemli bir gelişme. Diasporoların ezici çoğunluğu da protokolü destekliyor.

Can Baydarol (Uluslararsı İlişkiler Uzmanı): Protokolde sınırların tanınmasının yer alması çok büyük bir adım. Çünkü dünyada Lozan Anlaşmasının belirlediği sınırları tanımayan tek ülke Ermenistan’dı. • EBRU BARAN İSTANBUL

Avrupa’nın son sınır kapısı açıldı

Financial Times: Türkiye ile Ermenistan arasındaki ilişkilerin normalleştirilmesini öngören protokollerin imzalanması, bölgesinde barışı destekleyen bir strateji izleyen Ankara için zafer.

Times: Ermenistan ve Türkiye yüzyıllık husumete son verdi. Böylece, Avrupa’nın son kapalı sınırı da açıldı.

Liberation: İki ülke, ilişkileri gerilimden arındırma yolunu tercih etti. Mevcut sorunlara rağmen, iki ülke yönetimi bir araya gelerek tarihi protokole imza attı.

Le Figaro: Geçmişteki önemli sorunlara rağmen, iki ülke yöneticileri ilişkileri normalleştirme kararı aldı.

Stargazete

11.10.2009

Leave a Comment

*

Copyright © 2024 Tabdc.Org Sitemizdeki İçeriklerin Her Hakkı Saklıdır. İzinsiz Kullanılamaz. Akgün Medya

Scroll to top