Soyak: ABD’de Aşırı Milliyetçi Ermenilerin Oranı %20’yi Geçmiyor
Türk-Ermeni Ä°ÅŸ GeliÅŸtirme Konseyi (TABDC) EÅŸ BaÅŸkanı Kaan Soyak, Türkiye’nin dış politikasının ABD’deki Ermeni diasporası tarafından aslında çok beÄŸenildiÄŸini, beklenilenin, Türk dış politikasının Kafkaslar’da daha aktif olması olduÄŸunu söyledi.
Uzun zamandır ABD’de yaÅŸayan TABDC EÅŸ BaÅŸkanı Soyak, geçen ay Fransa meclisinde kabul edilen 1915 olaylarıyla ilgili Ermeni iddialarının reddini suç sayan yasa teklifi kapsamında New York’ta Fransa’nın protesto edilmesi, Türkiye-Ermenistan iliÅŸkileri, ABD’deki Ermeni diasporası, Kafkaslar’da Türk dış politikasına bakış ve yaklaÅŸan ABD seçimleri konularında New York’ta Türkevi’nde AA muhabirinin sorularını yanıtladı.
New York’ta Fransa’nın Protesto Edilmesi
Kaan Soyak, Genç Türkler DerneÄŸi tarafından New York’ta Fransa’nın protesto edilmesini nasıl deÄŸerlendirdiÄŸinin sorulması üzerine, ”Bence verilen tepki son derece doÄŸal ve olması gereken bir tepki. Fransız BaÅŸkonsolosluÄŸunun önündeki protestonun ana tepkisi, ‘Fransa artık Türkiye-Ermenistan iliÅŸkilerine karışma, iki ülkenin arasına girme, bunu iç siyasi malzeme olarak kullanma’, en önemli mesaj bence budur” dedi.
Fransa’daki Ermeni Diasporasının Teklife Bakışı
Fransa’da mecliste kabul edilen 1915 olaylarıyla ilgili Ermeni iddialarının reddini suç sayan yasa teklifine o ülkedeki Ermeni diasporasının nasıl baktığının sorulması üzerine, Soyak, Fransa’daki Ermeni diasporasının ikiye ayrılmış durumda olduÄŸunu belirterek ”Ermeni diasporasının aşırı milliyetçi olan kesimi bu tasarının Senato’da onaylanması için zorluyor. Kafalarında baÅŸka birÅŸey yok, Türkiye-Ermenistan iliÅŸkileri iyi olmuÅŸ, kötü olmuÅŸ, bunları düşünmüyorlar, tamamıyla bu tasarının Senato’da kabul edilmesinin istiyorlar, tek düşünceleri bu” dedi.
Fransa’da Ermeni diasporası içinde aslında ”ılımlı ve sessiz bir kesimin” de bulunduÄŸunu kaydeden Soyak, ”Bu kesim de artık bu iliÅŸkilerin bir an önce düzelmesini, Fransa gibi ülkelerin eline bırakılmamasını istiyorlar. Bir an önce (Türkiye ile Ermenistan arasındaki) protokollerin yürürlüğe geçip her türlü zorluÄŸa raÄŸmen bu noktada ilerlenmesini, yoksa ilelebet bu problemin birileri tarafından mutlaka gündeme taşınacağını ve her zaman iki ülke arasındaki yakınlaÅŸmayı engelleyeceÄŸini düşünüyorlar” diye konuÅŸtu.
ABD’deki Ermeni Diasporasının Ve Ermenistan’daki Ermenilerin Konuya Bakışı
ABD’deki Ermeni diasporasının büyük bir kesiminin de aslında Fransa’nın bu tavrından çok mutlu olmadığını belirten Kaan Soyak, ÅŸunları kaydetti:
”Aslında bu kesim içlerinden bunu istemiyor. Fransa’nın böyle bir ÅŸeye girmesi, Türkiye-Ermenistan iliÅŸkilerine hiçbir zaman yardımcı olmuyor. Bir de bu iÅŸin böyle çözüleceÄŸi yok zaten. Rusya ile çok yakın olan birkaç tane Ermeni hükümet görevlisi dışında Ermenistan’da genelde halk, iÅŸ kesimi, hemen hemen herkes diyeyim, artık Türkiye ile Ermenistan arasındaki iliÅŸkilerin direkt olarak düzelmesi gerektiÄŸine inanıyor. Bugün Fransa, yarın baÅŸka ülke olabilir, üçüncü ülkelerin karışmasını istemiyorlar.”
Protokollerin Geleceği Ve Rusya Faktörü
Türkiye ile Ermenistan arasındaki protokollerin yürürlüğe girme sürecine nasıl baktığına ilişkin bir soru üzerine Soyak, imzalanan protokollerin yürürlüğe girmesini eskiden daha az bir kesimin istediğini, şimdi ise bunu isteyen kesimin çoğaldığını ifade etti.
Soyak şunları söyledi:
”Dünyadaki Ermeni diasporasında da protokollerin yürürlüğe girip iki ülke arasındaki iliÅŸkilerin düzelmesini isteyen çok önemli bir kesim var. Tabi azınlık olan aşırı milliyetçi kesimi söylemiyorum, onlar her yerde var ve onlar hiçbir zaman olumlu düşünmüyorlar zaten. ABD’deki Ermeni kurumlarının genel görüşleri, protokollerin yürürlüğe girip Türkiye-Ermenistan iliÅŸkilerinin düzelmesi. Tabii artık Kafkaslar’da bu iliÅŸkiler kapsamında ortada Rusya faktörünün olduÄŸunun da herkes farkında. ABD’deki Azeriler de Ermeniler de bu iÅŸin farkında.”
Ermeni Diasporasının Türk Dış Politikasına Bakışı, Kafkaslar Ve Rusya Faktörü
“Türkiye’nin dış politikasının ABD’deki Ermeni diasporası tarafından aslında çok beÄŸenildiÄŸini” söyleyen Soyak, şöyle konuÅŸtu:
”Türk dış politikası son derece aktif bulunuyor, özellikle Arap ülkeleriyle son yıllarda geliÅŸtirilen iliÅŸkiler çok beÄŸeniliyor, DışiÅŸleri Bakanı Ahmet DavutoÄŸlu’nun politikasına karşı büyük bir sempati var burada. Balkan politikası da aynı ÅŸekilde.”
Ermeni diasporasının, Türk dış politikasının Kafkaslar’da biraz daha aktif olmasını bekledikleri yorumunu da yapan Soyak, ”Orada da tabii Rusya Federasyonu, zaman zaman Ermenistan üzerinden, zaman zaman Azerbaycan üzerinden, Türkiye’nin Kafkaslar’a girmesinden pek hoÅŸnut olmadığı için, engeller çıkarıyor. Buradaki (ABD’deki Ermeni diasporası) diaspora bunun farkında, Avrupa’daki (Ermeni) diasporası da bunun farkında. Türkiye’nin bu engellerle karşılaÅŸacağı biliniyor aslında. Kafkaslar’da bir Rusya engeliyle karşılaşılacağı biliniyor. O yüzden zaten Türkiye ÅŸu ana kadar Kafkaslar’da aktif deÄŸil, OrtadoÄŸu ve Balkanlar’daki aktiflik Kafkaslar’da yok.”
ABD’deki Ermeni diasporasının içinde ılımlı ve aşırı milliyetçilerin oranının ne olabileceÄŸine iliÅŸkin bir soru üzerine ise, Soyak ÅŸu yorumda bulundu:
”ABD’de toplamda Ermeni diasporasına bakıldığında aşırı milliyetçi olarak Türkiye ile hiçbir dostluk istemeyenlerin oranı yüzde 20’leri geçmiyor. DiÄŸer geri kalan yüzde 80’inin de birçoÄŸu aktif deÄŸil zaten, aktif olanlar da Türkiye ile Ermenistan arasında bir yakınlaÅŸma bekliyorlar ve birincil öncelikleri Türkiye’nin ve Ermenistan’ın protokolleri yürürlüğe sokması ve bu konuda adım atılması. Bu konuda örneÄŸin doÄŸu Amerika’daki Ermeni-Amerikan kiliseleri BaÅŸpiskoposu ve 25 kiÅŸilik yönetim kurulu heyetini daha iki ay kadar öncesinde Türkiye’ye davet ettik ve geldiler. Hatta Ä°stanbul BüyükÅŸehir Belediye BaÅŸkanı (Kadir TopbaÅŸ) ile çok güzel bir yemek yendi, aralarında Türkiye’ye ilk kez gelenler vardı. Önemli görüşmeler yaptılar, hepsinin görüşü artık Türkiye ile Ermenistan arasında problem bitsin, protokoller yürürlüğe girsin, bir an önce ileriye gidelim. Hepsi tabi bu iÅŸin Kafkaslar’da üçüncü ülkeler tarafından karıştırıldığının da farkındalar.”
ABD’deki ılımlı Ermeni diasporasının, Türkiye ile Ermenistan arasındaki iliÅŸkilerin geliÅŸmesinde engel teÅŸkil edip etmediklerinin sorulması üzerine ise Kaan Soyak, ”Hayır kesinlikle etmiyor, tam tersine çok destekliyorlar. Bugün bekledikleri, Türk dış politikasının Kafkaslar’da daha aktif olması, Rusya engeline raÄŸmen aktif bir ÅŸekilde Ermenistan, Gürcistan ve Azerbaycan ile eÅŸit oranda etkisini gösteren ve Kafkaslar’da barış için uÄŸraÅŸan ağırlıklı bir Türkiye beklentisi var. Aslında onlar da Rusya’nın Ermenistan ekonomisi ve devleti üzerindeki etkisinin farkındalar, bundan hoÅŸnut da deÄŸiller. Dolayısıyla Türkiye’yi sanki bir kurtarıcı gibi görüyorlar bir yerde. Dengeler deÄŸiÅŸti, 10 yıl önce durum böyle deÄŸildi” diye konuÅŸtu.
ABD’de Ermeni diasporası içindeki ”sessiz tarafın” bu tür demeçler verdikleri zaman aşırı milliyetçi Ermeniler tarafından vatan haini ilan edildiklerini de vurgulayan Soyak, ”Benim bu söylediklerim tabi buradaki çoÄŸunluk ve önemli Ermeni liderlerinin görüşleri” dedi. Ilımlı Ermenilerin görüşlerini basında dile getirmelerinin zor olduÄŸunu, ancak bu yönde düşündüklerini kendisinin bildiÄŸini kaydeden Soyak, ”Bir yerde aktif bir Kafkasya politikası uygulayan Türkiye kendilerine de yardımcı olacaktır” diye konuÅŸtu.
ABD’de Seçimler, Mitt Romney’in Ermeni Diasporasıyla Olan Yakın Ä°liÅŸkisi
ABD’de Cumhuriyetçilerin güçlü adayı eski Massachusett Valisi Mitt Romney’in Ermeni diasporasıyla ilgili iliÅŸkilerine yönelik bir soru üzerine ise Kaan Soyak, Ermeni diasporasının yoÄŸun yaÅŸadığı yerlerden biri olan Massachusett bölgesinden gelmesi dolayısıyla Romney’in Ermeni cemaatiyle iliÅŸkilerinin son derece iyi ve yakın olduÄŸunu belirtti.
Soyak, ”ABD’de seçim dönemi geldiÄŸi için Türk-Ermeni iliÅŸkileri seçimin malzemelerinden bir tanesi oluyor, inÅŸallah bu sene olmaz. Ancak bu sene de (Türkiye-Ermenistan iliÅŸkileri kapsamında) bir adım atılmazsa ABD’de yine seçim malzemesi olmasından korkuyorum. Tahmin ediyorum hem ABD BaÅŸkanı Barack Obama hem de Cumhuriyetçilerin adayı ki büyük olasılıkla Romney olacak, mutlaka Ermeni oylarına oynayacaklardır” dedi.
Soyak, sözlerinin sonunda şunları kaydetti:
”Asıl benim çekindiÄŸim 2015 yılı, çünkü (1915 yılındaki olaylara iliÅŸkin) Ermeni iddialarının 100. yılı. Dolayısıyla bizim çok iyi bir strateji ve iyi bir planlama yapmamız lazım Türkiye olarak. Kafkaslar’ı aynen OrtadoÄŸu’yu okuduÄŸumuz gibi iyi okumamız gerekiyor, Azerbaycan-Rusya, Ermenistan-Rusya iliÅŸkilerini de iyi okumamız gerekiyor. Artık ABD Temsilciler Meclisine bu konuların bu kadar sık gelmemesi için uÄŸraÅŸmamız gerekiyor. Aslında Amerikan devleti de bu iÅŸten sıkılmış durumda.
Türkiye’nin birkaç tane zayıf noktası kaldı, bunlardan biri de Ermeni konusu. Görüyorsunuz hem Libya’da olsun hem OrtadoÄŸu’da olsun, Türkiye, Fransa ile karşı karşıya geliyor. Fransa daha düne kadar Suriye’yi ve Lübnan’ı kendi arka bahçesi olarak görüyordu. Åžimdi oralarda artık bir Türkiye var. Türkiye güçlendikçe bu zayıf noktalarından da bir ÅŸekilde kurtulursa bizim için daha iyi bir gelecek var. Ama bir yandan Türkiye güçlenirken bir yandan da bu zayıf noktalarımızı meydanda bırakırsak iÅŸte onu üçüncü ülkeler kullanıyor, Fransa gibi. Onun için bizim ilerlerken arkada hiç bir zayıf nokta bırakmamız gerekiyor. O yüzden bizim Kafkaslar’da da aynen OrtadoÄŸu’daki gibi baÅŸarılı bir dış politika sergilememiz gerekiyor, acilen, hemen, hiç vakit kaybetmeden, tamamıyla Kafkaslar’a eÄŸilmemiz gerekiyor diye düşünüyorum.”
AA – Özlem Åžahin Åžakar
|
Akgün Medya